مسدودسازی درگاه‌های پرداخت صرافی‌های رمزارزی توسط بانک مرکزی، که از تاریخ ۶ دی‌ماه آغاز شد، واکنش‌های مختلفی را برانگیخته است. اگرچه برخی کسب‌وکارها می‌گویند توانسته‌اند با مدیریت شرایط، آسیب به تجربه و اعتماد کاربران را به حداقل برسانند؛ اما از دید آنها، اقدام ناگهانی بانک مرکزی منجر به خروج سرمایه‌های انسانی و مالی و در نهایت ضربه خوردن به اعتمادی شده که تاکنون در این بازار شکل گرفته بود.
گزارش‌ها نشان می‌دهد با گذشت ۲۳ روز از مسدودی درگاه‌های پرداخت صرافی‌های رمزارزی، چشم‌انداز مشخصی از زمان پایان این روند در دست نیست. بانک مرکزی و شاپرک، برای بازگشت درگاه‌های پرداخت، شروطی را مطرح و اطلاعاتی را از صرافی‌ها درخواست کرده بودند که با وجود سپری شدن مهلت تعیین‌شده، هنوز معلوم نیست این کسب‌وکارها درخواست‌ها و ضوابط جدید را پذیرفته‌اند یا نه. از سویی، پرداخت‌یارها هم دیگر حق ارائه خدمات به صرافی‌های رمزارزی را ندارند و به نظر می‌رسد بانک مرکزی در تلاش است از طریق PSPها یا بانک‌ها، مسیرهای پرداخت جایگزینی را برای این حوزه فراهم کند.
این در حالی است که مسدود شدن درگاه‌های پرداخت، خرید کاربران خرد را ــ که تا سقف ۲۵ میلیون تومان تراکنش دارند ــ دشوارتر کرده و حالا که تقریباً یک ماه از اجرای این تصمیم گذشته، برخی فعالان باور دارند بزرگ‌ترین آسیب آن، خدشه به اعتماد کاربران نسبت به صرافی‌های داخلی است.
کاربران همچنان مسیر خود را پیدا می‌کنند
سهند حمزه‌ئی، مدیرعامل آبان تتر، با اشاره به سردرگمی اولیه کاربران می‌گوید:
«این تصمیم ناگهانی بانک مرکزی در قطع درگاه‌های پرداخت اینترنتی صرافی‌ها، روی فرآیند جابه‌جایی ریال اثر گذاشت و باعث بلاتکلیفی مشتریان شد؛ چرا که عمده کاربران از طریق درگاه اینترنتی وجه واریز می‌کردند.»
او اما معتقد است کاربران به مرور خود را با شرایط تازه تطبیق می‌دهند:
«در ابتدا نارضایتی زیادی وجود داشت؛ ولی کم‌کم روش‌های دیگر پرداخت هم مورد توجه قرار گرفت. فرهنگ پرداخت از طریق درگاه اینترنتی عموماً رایج است؛ همان‌طور که در بورس و بازار طلا هم همین روش مرسوم است. بااین‌حال، محدودیت ایجادشده باعث شد مردم با شیوه‌های دیگری از نقل‌وانتقال آشنا شوند و در نهایت خود را با وضعیت فعلی وفق دهند.»
مدیریت بحران از سوی کسب‌وکارها
امیرحسین مردانی، هم‌بنیان‌گذار بیت‌پین، درباره تأثیر این اقدام بر پلتفرم تبادل رمزارزی خود می‌گوید:
«انسداد درگاه‌های پرداخت، اثرات متفاوتی بر کسب‌وکارهای حوزه رمزارز گذاشت. بااین‌وجود، ما در بیت‌پین تأثیر منفی جدی و مستقیمی ندیدیم، چرا که کاربران با اعتماد و همراهی مثال‌زدنی کنار ما ماندند. این اعتماد نتیجه شفافیت و اطلاع‌رسانی لحظه‌ای از سوی ما بود که اضطراب و نگرانی را کاهش داد.»
او درباره چالش‌های به‌وجودآمده هشدار می‌دهد:
«کاربران کم‌تجربه ممکن است برای فرار از محدودیت‌ها به صرافی‌های خارجی یا بازارهای غیررسمی روی بیاورند. چنین روندی نه تنها به امنیت دارایی خودشان آسیب می‌زند، بلکه میتواند اکوسیستم رمزارزی داخلی را نیز تهدید کند.»
فرار سرمایه؛ دستاورد تلخ انسداد درگاه‌ها
سالار تحویلدار، مدیر توسعه کسب‌وکار تترلند، این تصمیم را از دو منظر بررسی می‌کند. او می‌گوید:
«از دید کسب‌وکارها، انسداد درگاه‌ها به منزله اختلال در شریان حیاتی ورودی مالی صنعت است. در صورت تداوم، کاهش درآمد و زیان‌های قابل توجه برای فعالان این حوزه رخ می‌دهد.»
به گفته تحویلدار، کاربران نیز متضرر می‌شوند:
«این‌گونه تصمیم‌ها به اعتماد کاربر به پلتفرم‌های داخلی لطمه می‌زند. در بازار غیرمتمرکز رمزارز، فرار سرمایه میتواند تنها با چند کلیک اتفاق بیفتد. در نتیجه، بزرگ‌ترین پیامد چنین اقداماتی، کوچ سرمایه کاربران از صرافی‌های ایرانی به پلتفرم‌های خارجی خواهد بود.»
قوانین تحریمی؛ در کمین سرمایه مهاجرت‌کرده از پلتفرم‌های داخلی
حدیث خسروی، مدیر روابط عمومی نوبیتکس، بر این باور است که بزرگ‌ترین آسیب مسدودسازی ناگهانی درگاه‌های پرداخت، ضربه به اعتماد کاربران است؛ اعتمادی که صرافی‌ها طی سال‌ها به دشواری ایجاد کرده‌اند.
او می‌افزاید:
«در این وضعیت، خطایی متوجه پلتفرم‌ها نیست؛ اما در نهایت این اعتماد کاربر است که دچار خدشه می‌شود.»
خسروی درباره تبعات عملی این اتفاق تصریح می‌کند:
«کاربران دیگر نمی‌توانند به سادگی واریز ریالی انجام دهند. روش‌های جایگزین مانند واریز شناسه‌دار هم برای اغلب کاربران دشوار است و ممکن است آنها فرصت‌های صعودی بازار را از دست بدهند. هرچند تمام بخش‌های پلتفرم به‌جز واریز ریالی کماکان فعال‌اند، اما استفاده سخت‌تر از مسیرهای پرداختی، تجربه کاربری را مختل می‌کند.»
وی در پایان هشدار می‌دهد:
«کاربر تازه‌کار یا کسی که می‌خواهد سرمایه جدیدی وارد کند، شاید به صرافی‌های خارجی مهاجرت کند. این موضوع، هم گسترش کسب‌وکارهای داخلی را زیر سوال می‌برد و هم دارایی کاربران را در معرض خطر تحریم و مسدودی در پلتفرم‌های خارجی قرار می‌دهد؛ چرا که این صرافی‌ها ذیل مقررات حقوقی مشخصی برای کاربران ایرانی عمل نمی‌کنند.»
کلام آخر
مسدودسازی ناگهانی درگاه‌های پرداخت صرافی‌های رمزارزی، هرچند به‌ظاهر با هدف سامان‌دهی و جلوگیری از تخلفات احتمالی انجام شده، اما در عمل به یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های بازار، یعنی اعتماد کاربران، صدمه جدی زده است. کسب‌وکارهای این حوزه که طی سال‌ها با شفافیت، نوآوری و ارائه خدمات متنوع برای ایجاد این اعتماد تلاش کرده بودند، اکنون با موجی از سردرگمی و نگرانی مواجه شده‌اند.
از یک‌سو، ادامه این روند میتواند به خروج سرمایه انسانی و مالی منجر شود و صرافی‌های داخلی را در رقابت با پلتفرم‌های خارجی تضعیف کند؛ از سوی دیگر، فقدان شفافیت در تصمیم‌گیری و عدم ارائه راهکارهای جایگزین از سوی بانک مرکزی، کاربران را به استفاده از روش‌های غیررسمی و در نهایت ریسک‌های بیشتر سوق می‌دهد. نتیجه چنین اقداماتی نه تنها کاهش اعتماد به اکوسیستم داخلی و خروج ارز دیجیتال از کشور را در پی خواهد داشت، بلکه ممکن است فرصت‌های شکوفایی و قانون‌گذاری کارآمد در این بازار نوپا را نیز از بین ببرد.
وام گرفته از : پیوست
