افزایش چشمگیر قیمت بیت‌کوین و رشد نرخ دلار در ایران، موج جدیدی از ماینینگ زیرزمینی را به همراه داشته است. این پدیده در یک سوی خود فرصت‌های ارزآوری برای کشور ایجاد کرده و از سوی دیگر فشارهای مضاعفی را بر شبکه برق کشور وارد کرده است. علاوه بر این، نبود حمایت‌های قانونی از ماینرهای مجاز نیز به این چالش‌ها افزوده است.
به گزارش نبض ارز به نقل از پیوست، تعطیلی‌های مکرر دولت در زمستان ۱۴۰۳ تاثیرات منفی بر تولید ناخالص داخلی کشور گذاشته است. طبق برآوردهای انجمن فولادسازان، ناترازی انرژی در این صنعت (که ۵ درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد) برای ۹ ماه معادل ۱۰۰ همت اعلام شده است. این ارقام می‌توانند به سایر صنایع نیز تعمیم یابند که در سایه «ناترازی انرژی» قرار دارند، اما هنوز عمق فاجعه به طور دقیق نمایان نشده است. در ماه‌های گذشته، یکی از عوامل اصلی ناترازی در شبکه برق ایران که حدود ۲۰ هزار مگاوات تخمین زده می‌شود، فعالیت‌های ماینینگ غیرمجاز معرفی شده است.
علی بابک‌نیا، رئیس کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران، در این خصوص اظهار می‌کند:
نوسانات قیمت بیت‌کوین و افزایش نرخ دلار تاثیر قابل توجهی بر صنعت ماینینگ در ایران گذاشته است. وی می‌افزاید که با توجه به افزایش قیمت‌ها، انگیزه ماینرها برای ادامه فعالیت‌های قانونی و غیرقانونی بالا رفته است. به گفته وی، دولت میتواند دو مسیر پیش‌رو داشته باشد: یا از ماینینگ قانونی حمایت کند و تقاضاها را به سمت فعالیت‌های مجاز هدایت نماید، یا ادامه دهد به رویکرد فعلی که در نهایت باعث رشد ماینینگ غیرمجاز خواهد شد.
متأسفانه، به گفته بابک‌نیا، مسیر دوم تا کنون انتخاب شده است.
مسیح علوی، مدیرعامل شرکت ویراماینر، نیز به این نکته اشاره می‌کند که:
با توجه به کاهش ارزش ریال و افزایش قیمت دلار و ارزهای دیجیتال، موج جدیدی از ماینینگ غیرمجاز در ایران در حال شکل‌گیری است. وی تأکید دارد که مردم به دلیل مشکلات اقتصادی و معیشتی به دنبال راه‌هایی برای حفظ قدرت خرید خود هستند و در صورت عدم تسهیل سازوکارهای قانونی، بسیاری از آنها ترجیح می‌دهند به سمت ماینینگ زیرزمینی بروند.
عیسی صالحیان، رئیس کارگروه استخراج کمیسیون بلاکچین سازمان نصر کشور، معتقد است که:
دو عامل اصلی اقتصادی و اجتماعی باعث افزایش ماینینگ غیرقانونی شده است. درآمد بالای استخراج ارزهای دیجیتال، کمبود نظارت بر شبکه برق، و عدم صرفه اقتصادی ماینینگ قانونی از جمله عواملی است که مردم را به سمت فعالیت‌های غیرقانونی سوق داده است. او همچنین اشاره می‌کند که افزایش قیمت رمزارزها انگیزه این روند را تقویت کرده است و حتی افراد با وضعیت مالی خوب نیز به دلیل طمع درآمد دلاری به ماینینگ غیرمجاز روی می‌آورند.
در حالی که تغییرات در دولت جدید به امید تغییر نگرش وزارت نیرو نسبت به صنعت ماینینگ در میان برخی از فعالان این صنعت ایجاد کرده بود، مسیح علوی اعلام می‌کند که با وجود تلاش‌ها و ارائه پیشنهادات به وزارت نیرو، هیچ تغییرات ملموسی مشاهده نشده است. علوی بیان می‌کند که از ۲۵۲ انشعاب برق قانونی برای صنعت ماینینگ، تنها پنج یا شش مگاوات فعال است و مابقی یا خاموش هستند یا به دلیل تعرفه‌های بالای برق فعالیت نمی‌کنند.
علی بابک‌نیا، رئیس کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران، نیز تأکید دارد که:
منظور از حمایت از ماینینگ قانونی این نیست که برق سوبسیدی یا ارزان‌قیمت در اختیار ماینرها قرار گیرد. بلکه بخش دوم مصوبات هیئت دولت که به حمایت‌های توسعه‌ای و ساماندهی صنعت ماینینگ اختصاص دارد، هنوز اجرایی نشده است. این مسأله باعث شده که صنعت ماینینگ قانونی در ایران با مشکلات جدی مواجه باشد.
مسیح علوی همچنین به ماینینگ غیرقانونی اشاره می‌کند و می‌گوید که گرچه این فعالیت‌ها بخشی از مصرف غیرمجاز برق را تشکیل می‌دهند، اما نمی‌توان تنها ماینینگ را عامل اصلی ناترازی برق دانست. شرکت توانیر اعلام کرده که تاکنون ۸۰۰ مگاوات برق از ماینرهای غیرمجاز شناسایی شده، اما تخمین‌های دیگر نشان می‌دهند که مصرف واقعی این گروه‌ها بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ مگاوات است. این نشان می‌دهد که هنوز ۷۰۰ تا ۱۲۰۰ مگاوات برق به صورت پنهانی مصرف می‌شود و اگر فعالیت‌های ماینینگ غیرمجاز افزایش یابد، وضعیت برق بدتر خواهد شد.
مسیح علوی تأکید می‌کند که برای حل مشکلات ماینینگ غیرقانونی و ناترازی برق، باید به ریشه‌های مشکلات توجه شود. این ریشه‌ها شامل فرسودگی نیروگاه‌ها، هدررفت برق در انتقال، مشکلات در توزیع برق و تأخیر دولت در پرداخت مطالبات تولیدکنندگان برق هستند. به گفته او، حل مشکلات صنعت برق نیازمند همکاری بین دولت و بخش خصوصی و همچنین تغییر در سیاست‌ها و بهبود مدیریت است تا صنعت برق و ماینینگ ایران به صورت پایدار و قانونی توسعه یابد.
بابک‌نیا نیز راه‌حل‌هایی برای بهبود وضعیت صنعت ماینینگ ارائه داده است که از جمله آنها می‌توان به ابلاغ آیین‌نامه‌های مناسب برای مراکز استخراج، تشویق به استفاده از رمزارزهای استخراج‌شده در چرخه اقتصادی کشور، و مشخص کردن مناطق اولویت‌دار برای تاسیس فارم‌های رسمی اشاره کرد. وی تأکید می‌کند که اگر دولت رویکرد خود را تغییر ندهد، تنها شاهد افزایش فعالیت‌های غیرمجاز در این حوزه خواهیم بود.
منبع: پیوست
