داستان ورشکستگی یک استارتاپ موفق فین‌تک با سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی

استارتاپ Bench Accounting، مانند بسیاری از شرکت‌های فین‌تک، قصد داشت بخشی از دنیای مالی را که شاید کسل‌کننده اما بسیار مهم است، در زمینه خدمات حسابداری برای کسب‌وکارهای کوچک به کمک هوش مصنوعی متحول کند.

این شرکت طی بیش از یک دهه توانسته است بیش از ۱۰ هزار مشتری جذب کند و مسیر رشد خوبی را طی کرده است. اما این رشد برای اینکه Bench را به استارتاپ فین‌تکی تبدیل کند، کافی نبود. همچنین مورد انتظار سرمایه‌گذارانش، به‌ویژه بعد از جذب بیش از ۱۰۰ میلیون دلار سرمایه خطرپذیر هم نبود. در تلاش نهایی برای بهبود عملکرد، Bench به ترند جدید دنیای فناوری روی آورد: هوش مصنوعی. این شرکت بخشی از کارکنان خود را اخراج کرد و برنامه‌های اتوماسیون جدیدی از جمله یک چت‌بات هوشمند به نام BenchGPT را معرفی کرد.

اما این استراتژی به یک فاجعه تمام‌عیار منجر شد. مشکلات در فصل مالیاتی سال ۲۰۲۳ شدت گرفت و شرکت مجبور شد برای بسیاری از مشتریانش درخواست تمدید مهلت ارائه اظهارنامه مالیاتی کند. اوضاع در سال ۲۰۲۴ هم بهتر نشد و در پایان سال، Bench به مشتریانش اطلاع داد که دیگر نمی‌تواند حساب‌های مالی آنها را مدیریت کند. در ژانویه ۲۰۲۵، شرکت اعلام ورشکستگی کرد و سرمایه‌گذاران بزرگی از جمله Contour Venture Partners، Bain Capital Ventures و Inovia Capital متحمل ضرر شدند. مشتریان شرکت به‌طور موقت بلاتکلیف ماندند تا زمانی که یک خریدار جدید برای دارایی‌های Bench پیدا شد و کسب‌وکار را احیا کرد.

یکی از مشتریان سابق Bench، سم پلیستر، مدیرعامل و بنیان‌گذار Mission Brands Consulting، در دسامبر ۲۰۲۴ گفت:

“چند روز بیشتر به پایان سال باقی نمانده و من نمی‌دانم وضعیت مالی کسب‌وکارم چگونه است. مجبور شدم شرکت دیگری را استخدام کنم تا حساب‌هایم را از نو بررسی کند.”

ورشکستگی Bench یک درس عبرت برای شرکت‌هایی است که بیش از حد عجولانه به هوش مصنوعی تکیه می‌کنند. این اتفاق تنها بخشی از سال سختی برای استارتاپ‌های فین‌تکی بود که زمانی ستاره‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر بودند اما حالا متوجه شده‌اند که در خدمات مالی، هیچ جایی برای اشتباه وجود ندارد.

پرونده ورشکستگی Bench در دادگاهی در ونکوور در حال بررسی است. شرکت KSV Restructuring، که وظیفه مدیریت فرآیند را بر عهده دارد، انتظار دارد که تقریباً تمام سرمایه‌گذاران ضرر کنند. بانک ملی کانادا، بزرگ‌ترین طلبکار Bench، طبق اسناد دادگاه تنها بخش کوچکی از پول خود را می‌تواند پس بگیرد.

یک خریدار جدید و فرصتی در بحران

در میان این آشفتگی، جسی تینسلی، مدیرعامل Employer.com، در همان روزی که بنچ تعطیلی خود را اعلام کرد، وارد عمل شد و پیشنهادی برای خرید دارایی‌های آن ارائه داد. او توانست معامله را ببرد و وعده داد که تمامی قراردادهای مشتریان را حفظ کند، حسابداران را دوباره استخدام کند و شرکت را با یک استراتژی ساده و سنتی دوباره راه‌اندازی کند.

گری لوین، یکی از بنیان‌گذاران و مدیر استراتژی Employer.com، در این رابطه گفت:

“اگر فقط روی اصول اساسی کسب‌وکار تمرکز کنید، می‌توان آن را به خوبی اداره کرد، به‌ویژه اگر تحت فشار تأمین مالی سرمایه‌گذاران خطرپذیر یا شرکت‌های سهامی خاص نباشید.”

جزئیات مالی این معامله فاش نشده است، اما انتظار می‌رود که در همین سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ و پس از تأیید دادگاه نهایی شود.

چالش‌های داخلی Bench

در اواخر ۲۰۲۱، Bench به درآمد سالانه ۳۵ میلیون دلار رسیده و سالانه ۴۰٪ رشد داشت، اما همچنان سودآور نبود. سرمایه‌گذاری در اتوماسیون هزینه‌بر بود، و از سوی دیگر، بازار کسب‌وکارهای کوچک نرخ خروج بالایی داشت، زیرا بسیاری از این مشتریان در نهایت کسب‌وکارهای خود را تعطیل می‌کردند.

با وجود این، ایان کراسبی، بنیان‌گذار و مدیرعامل وقت بنچ، در حال مذاکره برای فروش شرکت به استارتاپ بانکی Brex با ارزشی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار بود. او از این پیشنهاد برای متقاعد کردن هیئت مدیره به یک استراتژی جدید استفاده کرد: جمع‌آوری سرمایه بیشتر و گسترش خدمات Bench به حوزه بانکداری.

بنچ در ژوئن ۲۰۲۱ شصت میلیون دلار تأمین مالی از شرکت‌هایی مثل Contour Venture Partners، Altos Ventures، Inovia Capital، Shopify و بانک مونترال جذب کرد. این سرمایه به شرکت کمک کرد تا تیم‌های فنی و طراحی محصول خود را سه برابر کند و نسخه جدیدی از کسب‌وکارش را بسازد. اما این گسترش، هزینه‌های زیادی به همراه داشت و Bench در اوج خود ماهانه ۱.۵ میلیون دلار خرج می‌کرد.

مدتی بعد، اعضای هیئت‌مدیره نگرانی‌هایی مطرح کردند و خواستار تمرکز روی سودآوری شدند. آن‌ها پیشنهاد کردند که یکی از بزرگ‌ترین هزینه‌های شرکت – یعنی حسابداران – کاهش پیدا کند. این اختلاف نظر در نهایت منجر به برکناری کراسبی از سمت مدیرعاملی در دسامبر ۲۰۲۱ شد.

در آگوست ۲۰۲۲، ژان فیلیپ دوریوس، مدیر مالی Bench، به عنوان مدیرعامل جدید منصوب شد. اما در این مرحله، Bench بخش عمده‌ای از سرمایه ۳۰ میلیون دلاری سری C خود را خرج کرده بود.

شکست استراتژی هوش مصنوعی Bench

مدیریت دوریوس بر Bench با تمرکز شدید بر سودآوری همراه بود. در طول دو سال، این شرکت چندین دور تعدیل نیرو را تجربه کرد و از ۶۱۳ کارمند به ۴۱۳ نفر کاهش یافت.

در ۲۰۲۳، Bench برنامه‌ای برای افزایش بهره‌وری حسابداران خود اجرا کرد که شامل تقسیم تیم‌ها به گروه‌های تخصصی و تجهیز آن‌ها به ابزارهای هوش مصنوعی بود. تحت این مدل جدید، تعداد مشتریان هر حسابدار از ۷۰ به حدود ۲۰۰ نفر افزایش یافت، اما خود حسابداران دیگر مستقیماً کارهای مالی را انجام نمی‌دادند.

Bench همچنین همکاری با شرکت حسابداری برون‌سپاری HJS را آغاز کرد و وعده داد که محصولات جدید مبتنی بر هوش مصنوعی، فرایندها را بهبود خواهند داد. یکی از این ابزارها BenchGPT بود، یک چت‌بات داخلی که به کارکنان کمک می‌کرد تا به سوالات مشتریان پاسخ دهند. اما طبق گفته‌های کارکنان سابق، این ابزار به‌درستی کار نمی‌کرد و حتی باعث اشتباهات مالی می‌شد.

با نزدیک شدن به فصل مالیاتی ۲۰۲۳، بنچ نتوانست پرونده‌های مشتریان را به‌موقع پردازش کند و برای بسیاری از آن‌ها درخواست تمدید مهلت داد. در نهایت مجبور شد دوباره حسابداران را استخدام کند که فشار مالی بیشتری به شرکت وارد کرد.

همزمان، Bench دچار کمبود نقدینگی شد و برای ادامه فعالیت، به وام‌های اضطراری و تأمین مالی مجدد از سرمایه‌گذاران متکی بود.

در دسامبر ۲۰۲۴، Bench به مشتریان خود اطلاع داد که فعالیتش را متوقف می‌کند و از آن‌ها خواست به شرکت رقیبش یعنیی Kick مراجعه کنند. در ژانویه ۲۰۲۵، Bench و شرکت وابسته آن 10Sheet Services رسماً اعلام ورشکستگی کردند و طبق گزارش‌های دادگاه، بدهی انباشته‌شان به ۱۳۵ میلیون دلار رسید.

ورشکستگی Bench نشان داد که تکیه بیش از حد به هوش مصنوعی، بدون زیرساخت‌های قوی، می‌تواند به نابودی یک شرکت منجر شود.