کشف اخیر HKU5-CoV-2، یک ویروس جدید کرونا برآمده از خفاش در چین، نگرانی‌های جدیدی را در خصوص خطرات پاندمی، تلاطمات قابل توجهی را در بازار ایجاد کرده است. این ویروس توسط محققان موسسه ویروس‌شناسی ووهان به رهبری دکتر شی ژنگلی شناسایی شد و شباهت‌های ساختاری زیادی با SARS-CoV-2 از جمله توانایی اتصال به گیرنده‌های ACE2 انسانی دارد که نگرانی‌هایی در خصوص انتقال از حیوان به انسان ایجاد کرده است. در حالی که تحقیقات آزمایشگاهی اولیه نشان می‌دهند که قابلیت سرایت ویروس در انسان‌ها به‌طور قابل توجهی کمتر از COVID-19 است، اعلام آن در تاریخ 21 فوریه 2025 باعث افت شدید بازارهای سهام جهانی شد، به‌طوری که شاخص S&P 500 و داو جونز به ترتیب 1.68٪ و 1.74٪ کاهش یافتند و سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن مانند طلا و اوراق قرضه روی آوردند. این رویداد نشان‌دهنده تعامل شکننده میان بحران‌های بهداشتی عمومی و سیستم‌های مالی است که تلاطم‌های مشابه بحران پاندمی COVID-19 در سال 2020 را به یاد می‌آورد.
ظهور HKU5-CoV-2: ویژگی‌های این ویروس و خطرات آن
کشف و رده‌شناسی فیلوژنتیک
HKU5-CoV-2، عضوی از زیرگونه merbecovirus است که در خفاش‌های ژاپنی پیپیسترل در هنگ‌کنگ شناسایی شده و یک رده جدید در ویروس‌های HKU5 است که اولین‌بار در سال 2006 شناسایی شد. پروتئین اسپایک ویروس دارای یک سایت شکافت فوزین است، ویژگی‌ای که برای ورود به سلول‌ها حیاتی است و باعث افزایش توانایی اتصال آن به گیرنده‌های ACE2 در انسان‌ها، خفاش‌ها و دیگر پستانداران می‌شود. آزمایش‌های انجام شده با استفاده از مدل‌های ارگانوئید نشان داد که HKU5-CoV-2 میتواند با کارایی 40-60٪ کمتر از SARS-CoV-2، بافت‌های ریه و روده انسان را آلوده کند. تجزیه‌وتحلیل‌های ساختاری نشان می‌دهند که در حالی که ویروس برای شناسایی طیف وسیع‌تری از گیرنده‌های میزبان تکامل یافته است، کینتیک اتصال نامناسب آن احتمال انتقال سریع انسان به انسان را کاهش می‌دهد.
ارزیابی مقایسه‌ای
با وجود پتانسیل زئونوزی، ویروس‌شناسانی مانند دکتر مایکل آسترهولم معتقدند که ایمنی جمعی ناشی از مواجهه قبلی با SARS-CoV-2 و واکسیناسیون‌ها ممکن است خطرات شیوع را کاهش دهد. با این حال، ظرفیت ویروس برای ترکیب ژنتیکی در میزبان‌های واسط مانند سمورها یا پانگولین‌ها نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند، زیرا چنین رویدادهایی می‌توانند قابلیت انتقال را افزایش دهند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) از افزایش نظارت در جمعیت‌های خفاشی را درخواست کرده است، اگرچه مقامات چینی هنوز موارد انسانی را گزارش نکرده‌اند.
واکنش‌های بازار به اعلام HKU5-CoV-2
بازارهای سهام و کالاها
اعلامیه 21 فوریه احساس ریسک‌آف را در بازارهای جهانی به وجود آورد. بخش‌های انرژی شاهد کاهش‌های شدیدی بودند، به‌طوری که قیمت نفت خام برنت 4.2٪ به دلیل پیش‌بینی‌های کاهش تقاضا مشابه با قرنطینه‌های 2020، کاهش یافت. برعکس، شرکت‌های دارویی مانند مدرنا و فایزر شاهد افزایش قیمت سهام خود به ترتیب 5٪ و 3٪ بودند، زیرا سرمایه‌گذاران روی تقاضای جدید برای واکسن‌های mRNA حساب بازکرده‌اند. سهام خطوط هوایی و کروز، از جمله Norwegian Cruise Line Holdings، بیش از 6٪ کاهش یافتند که نشان‌دهنده ترس از محدودیت‌های سفر بود.
جدول تحرکات کلیدی بازار پس از اعلامیه (21-23 فوریه 2025)
| کلاس دارایی | تغییر (%) | عامل |
|---|---|---|
| S&P 500 | -1.68 | فرار به سمت دارایی‌های امن، فروش بخشی از بخش‌ها |
| نفت برنت | -4.2 | پیش‌بینی کاهش تقاضا |
| مدرنا (MRNA) | +5.1 | شرط‌بندی بر واکسن‌ها |
| قراردادهای طلا | +2.3 | تقاضای دارایی‌های امن |
پیامدهای اقتصادی بلندمدت
زمان‌بندی شیوع همزمان با روند ضعیف بهبود اقتصاد چین است. در سال 2024، رشد GDP به دلیل فشارهای کاهشی و بحران بازار املاک به 2–3٪ رسید. اگرچه بسته محرک 5 تریلیون یوانی پکن هدف آن تثبیت مصرف داخلی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها است، تهدید دوگانه ویروس HKU5-CoV-2 و تشدید تنش‌های تجاری آمریکا-چین—از جمله تعرفه‌های پیشنهادی 60٪ ای تحت نظر دولت دوم ترامپ، ممکن است پیشرفت را مختل کند. یک شیوع طولانی مدت ممکن است رشد GDP چین در سال 2025 را به میزان 1 تا 1.5 درصد کاهش دهد، که مشکلاتی را در زنجیره تأمین جهانی، به‌ویژه در زمینه الکترونیک و داروسازی تشدید می‌کند.
شباهت‌های تاریخی: تأثیر COVID-19 بر اقتصاد چین و تجارت جهانی
مرور پاندمی 2020–2022
واکنش اولیه چین به COVID-19، که با قرنطینه‌های شدید در ووهان و استان هوبی همراه بود، موجب کاهش 6.8٪ در GDP در سه‌ماهه اول 2020 شد. تعطیلی کارخانه‌ها موجب اختلال در زنجیره‌های ارزش جهانی به ویژه در بخش‌های خودروسازی و الکترونیک شد که واسطه‌های چینی 30-40٪ از تولید را تشکیل می‌دهند. PMI تولیدی در فوریه 2020 به 35.7 سقوط کرد، در حالی که صادرات دارویی 25٪ افزایش یافت تا نیاز به تجهیزات حفاظتی شخصی را تأمین کند.
تغییرات بخش‌ها و پاسخ‌های سیاستی
پاندمی باعث شتاب در حرکت چین به سوی زیرساخت‌های دیجیتال و انرژی سبز شد. تا سال 2022، سرمایه‌گذاری‌ها در شبکه‌های 5G و تولیدات مبتنی بر هوش مصنوعی سالانه 15٪ افزایش یافت، که به‌طور جزئی خسارات بخش‌های سنتی را جبران کرد. سیاست‌های پولی، از جمله کاهش هدفمند نرخ ذخیره قانونی برای SMEها، دسترسی به اعتبار را افزایش داد اما نتوانست مشکلات ساختاری مانند دولت‌های محلی بیش از حد بدهکار را حل کند.
HKU5-CoV-2 در مقابل COVID-19 و تفاوت‌شان در تأثیر اقتصادی
دینامیک‌های نیروی کار و تولید
برخلاف COVID-19 که باعث کمبود نیروی کار به دلیل قرنطینه‌های کارگران مهاجر شد، قابلیت انتقال کم HKU5-CoV-2 در حال حاضر باعث کاهش فوری اختلالات نیروی کار نمی‌شود. با این حال، مراکز تولید به‌موقع همچنان در معرض خطر شیوع‌های محلی قرار دارند، به‌ویژه در استان‌های گوانگدونگ و جیانگسو که 25٪ از صادرات چین را تشکیل می‌دهند.
رفتار و احساسات مصرف‌کننده
پاندمی 2020 باعث کاهش 20٪ در درآمد گردشگری داخلی و افت 80٪ در فروش خودرو شد که باعث تغییر به سمت تجارت الکترونیک و خدمات بدون تماس شد. در مقابل، HKU5-CoV-2 هنوز الگوهای مصرفی را تغییر نداده است، اگرچه عدم قطعیت طولانی‌مدت ممکن است فروش خرده‌فروشی را پیش از سال نو چینی تحت تأثیر قرار دهد.
چشم‌انداز اقتصادی چین در 2025
احیای جنگ تجاری
تعرفه‌های پیشنهادی دولت ترامپ، تهدید کننده این است که حجم تجارت آمریکا-چین را سالانه 150 میلیارد دلار کاهش دهد، که صادرکنندگان چینی را مجبور به چرخش به سمت بازارهای آسیایی و اتحادیه اروپا خواهد کرد. یک کاهش 10٪ در یوان—که احتمالاً یک اقدام مقابله‌ای خواهد بود—ممکن است هزینه‌های واردات انرژی و نیمه‌رساناها را افزایش دهد و فشار بیشتری به صنایعی وارد کند که در حال حاضر با ظرفیت مازاد دست و پنجه نرم می‌کنند.
اقدامات محرک داخلی
گسترش مالی پکن، از جمله یک تریلیون یوان در اوراق قرضه ویژه دولت محلی، اولویت‌های خود را به سمت تولیدات پیشرفته فناوری و پروژه‌های نوسازی شهری معطوف می‌سازد. این اقدامات به منظور مقابله با اختلالات ویروسی است، اما ممکن است نسبت به نسبت بدهی به GDP که در سال 2024 از 280٪ فراتر رفته، مشکلاتی ایجاد کند.
کلام آخر
کشف HKU5-CoV-2 نشان‌دهنده آسیب‌پذیری همیشگی بازارهای جهانی در برابر تهدیدات زئونوزی است. در حالی که خطرات پاندمی کرونا جدید، محدود به نظر می‌رسد اما این رویداد تأکید بر لزوم افزایش نظارت بر ویروس های نوپدید و تنوع در زنجیره‌های تأمین می‌نماید. برای چین، حفظ تعادل میان احیای اقتصادی و آمادگی اپیدمیک همچنان حیاتی است، به‌ویژه در شرایطی که جنگ‌های تجاری و فشارهای داخلی بر دوش این کشور سنگینی می‌کند. سیاست‌گذاران باید همکاری‌های چندجانبه را در اولویت قرار دهند تا خطرات انتقال مرزی را کاهش دهند و اعتماد سرمایه‌گذاران را تثبیت کنند. همانطور که تاریخ نشان می‌دهد، اقدامات پیشگیرانه—نه پانیک‌های واکنشی—عواملی هستند که تاب‌آوری را در برابر بحران‌های نوظهور تعیین می‌کنند.
