تاریخ اتریوم بیش از یک دهه پیش آغاز شد، زمانی که در ذهن خلاق خالق آن، ویتالیک بوترین، جرقه‌ای زده شد. بوترین، نابغه ریاضی که از محدودیت‌های بیت‌کوین ناامید شده بود، باور داشت میتواند با استفاده از فناوری بلاکچین، چیزی فراتر خلق کند.
به جای اینکه ارز دیجیتال صرفاً یک دارایی مالی باشد، بوترین تصور کرد که میتواند فناوری بلاکچین را تا حدی گسترش دهد که به یک “کامپیوتر جهانی” تبدیل شود – پلتفرمی که میزبان برنامه‌های غیرمتمرکز، با قدرت قراردادهای هوشمند و حداقل نیاز به دخالت انسانی یا پیش‌فرض‌های اعتماد باشد.
امروزه، اتریوم دومین دارایی کریپتو بزرگ جهان است که زیربنای یک اکوسیستم تریلیون دلاری از شبکه‌های وابسته را تشکیل می‌دهد. این بلاکچین، انتخاب اول چندین مدیر دارایی بزرگ جهان و همچنین صدها هزار کاربر روزانه در لایه ۱ و میلیون‌ها کاربر در L2های متصل است.
در ادامه، ۱۱ مورد از مهم‌ترین لحظات در تاریخ اتریوم و برخی از ارتقاهای بزرگی که باید منتظر آنها باشیم را بررسی می‌کنیم.
انتشار وایت‌پیپر اتریوم – ۲۰۱۳
بوترین در اواخر دوران نوجوانی توسط پدرش، مهندسی روس‌تبار که با خانواده‌اش به کانادا مهاجرت کرده بود، با بیت‌کوین آشنا شد.
با توجه به کمبود منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در استخراج بیت‌کوین یا خود دارایی، بوترین در اوایل دهه ۲۰۱۰ به عنوان نویسنده وبلاگ کریپتو کار می‌کرد و دستمزدش را به صورت BTC دریافت می‌کرد.
میهای آلیسی، علاقه‌مند رومانیایی بیت‌کوین، با توجه به استعداد بوترین به عنوان یک متفکر و نویسنده پیشرو در این زمینه، با او تماس گرفت و این دو در سال ۲۰۱۲ مجله بیت‌کوین را راه‌اندازی کردند.
یک سال بعد، در سال ۲۰۱۳، زمانی که بوترین تنها ۱۹ سال داشت، وایت‌پیپر اتریوم را منتشر کرد که “پلتفرم قرارداد هوشمند و برنامه غیرمتمرکز نسل بعدی” را توصیف می‌کرد. هدف ساده بود: رفع “عملکرد بسیار محدود” بیت‌کوین. او به Business Insider گفت:
“تفاوت را مانند یک ماشین حساب جیبی و یک گوشی هوشمند در نظر بگیرید، جایی که ماشین حساب جیبی یک کار را انجام می‌دهد و آن را به خوبی انجام می‌دهد، اما واقعاً مردم می‌خواهند همه این کارهای دیگر را انجام دهند. و اگر یک گوشی هوشمند داشته باشید، در آن یک ماشین حساب جیبی به عنوان یک برنامه دارید. پخش موسیقی به عنوان یک برنامه دارید. یک مرورگر وب به عنوان یک برنامه و تقریباً همه چیز دیگر را دارید.”
بعداً به او ۱۰۰،۰۰۰ دلار توسط بنیاد پیتر تیل اعطا شد تا کار بر روی پلتفرم اتریوم را آغاز کند.
عروسی سرخ – ۲۰۱۴
قبل از اینکه اتریوم به آنچه امروز هست تبدیل شود، از درد و تعارض رشد عبور کرد. اولین مورد عمده، “عروسی سرخ” معروف بود – جایی که آینده شبکه به دست بوترین افتاد.
همانطور که کامیلا روسو در کتاب خود، “ماشین بی‌نهایت”، مستند کرده است، تیم هم‌بنیانگذاران در ۷ ژوئن ۲۰۱۴ در زوگ سوئیس گرد هم آمده بودند تا سندی را امضا کنند که اتریوم را به یک شرکت انتفاعی تبدیل می‌کرد.
اما به جای امضای قرارداد، تنش‌هایی در مورد سبک مدیریتی چارلز هاسکینسون، مشارکت‌های امیر چتریت در پروژه و مسیر آینده اتریوم به نقطه جوش رسید.
تصمیم‌گیری درباره مسیر آینده اتریوم به بوترین واگذار شد، که تصمیم گرفت هاسکینسون (که بعداً کاردانو را ایجاد کرد) و چتریت را کنار بگذارد و اتریوم را به جای یک شرکت، به عنوان یک بنیاد غیرانتفاعی تأسیس کند.
جو لوبین، یکی دیگر از هم‌بنیانگذاران اتریوم، در سال ۲۰۲۳ به مجله ما گفت: “ما اختلاف نظر داشتیم، گاهی اوقات، این اختلاف نظرها به طور مشهور… یا بدنام، به جوش رسید.”
عرضه اولیه سکه (ICO) و راه‌اندازی – ۲۰۱۴
گام بعدی مهم برای اتریوم، جمع‌آوری سرمایه و ایجاد آگاهی عمومی گسترده در طول عرضه اولیه سکه (ICO) در سال ۲۰۱۴ بود، که میلیون‌ها دلار ETH برای تأمین مالی توسعه پروژه فروخته شد.
بین ۲۲ ژوئیه و ۲ سپتامبر ۲۰۱۴، ICO شاهد خرید بیش از ۱۸ میلیون دلار ETH توسط سرمایه‌گذاران بود که با BTC پرداخت کردند.
بلاکچین اتریوم و توکن بومی آن، ETH، رسماً در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۵ راه‌اندازی شدند.
ETH با ارزش ۰.۳۱ دلار برای هر توکن ETH وارد بازار شد، که بازدهی چشمگیر ۱،۰۵۷،۰۰۰٪ را برای هر کسی که به اندازه کافی خوش‌شانس بود که ETH خود را تا قیمت امروز ۳،۲۷۵ دلار نگه دارد، نشان می‌دهد.
البته هیچ‌کس به طور قطع نمی‌داند، اما شایعه شده است که جو لوبین، هم‌بنیانگذار اتریوم و کانسنسیس، بیش از هر کس دیگری در ICO سرمایه‌گذاری کرده است.
هک DAO و اتریوم کلاسیک – ۲۰۱۶
شاید تأثیرگذارترین رویداد در تاریخ اتریوم، هک معروف DAO بود، حمله‌ای که در آن هکرها بیش از ۳.۶ میلیون ETH را از سازمان خودمختار غیرمتمرکز (DAO) اولیه و آرمان‌گرا سرقت کردند.
این حمله شوک بزرگی به بازار وارد کرد و قیمت ETH را در کمتر از ۳۶ ساعت از ۲۰ دلار به ۹ دلار کاهش داد.
جامعه اتریوم در مورد چگونگی ادامه مسیر پس از حمله به دو اردوگاه اصلی تقسیم شد: یکی می‌خواست به روال عادی ادامه دهد و دیگری می‌خواست شبکه را به قبل از وقوع حمله برگرداند تا مشکل را حل کند.
این یک تقسیم فلسفی بود: آیا بلاکچین‌ها باید سوابق تغییرناپذیر باشند، با کد به عنوان قانون، یا آیا رهبران آنها می‌توانند به سادگی تاریخ را برای پاک کردن رویدادهای ناخوشایند تغییر دهند؟ استدلال‌های پرشوری در هر دو طرف وجود داشت و بحث در مورد اینکه آیا اتریوم مسیر درستی را انتخاب کرده است، تا به امروز ادامه دارد.
در نهایت، اکثریت جامعه اتریوم به نفع هارد فورک کردن شبکه برای برگرداندن بلاکچین و بازیابی دارایی‌های از دست رفته در این حمله رأی دادند.
یکی از هارد فورک‌ها، بلاکچین اثبات سهام است که هنوز نام اتریوم را حفظ کرده است، در حالی که دیگری اتریوم کلاسیک نامیده می‌شود – که از نظر فنی نسخه اصلی بلاکچین اتریوم است که همچنان یک بلاکچین اثبات کار باقی مانده است.
کریپتوکیتیز اتریوم را می‌شکند – ۲۰۱۷
یکی از عجیب‌ترین اتفاقاتی که برای اتریوم رخ داد، ظهور مجموعه توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) کریپتوکیتیز بود که کم و بیش شبکه را شکست.
کریپتوکیتیز که در اکتبر ۲۰۱۷ توسط استودیوی ونچر Axiom Zen مستقر در ونکوور راه‌اندازی شد، به عنوان یک آزمایش صادقانه و سرگرم‌کننده با فناوری بلاکچین طراحی شده بود که به کاربران اجازه می‌داد انواع مختلف NFTها را جمع‌آوری و پرورش دهند.
تا اوایل دسامبر، کریپتوکیتیز به شدت ویروسی شده بود و قیمت‌های NFTها را به ۱۷۰،۰۰۰ دلار رسانده بود. تقاضا و فعالیت اطراف کیتی‌ها آنقدر زیاد بود که شبکه اتریوم را مسدود کرد و هزینه‌های تراکنش را به شدت افزایش داد.
در پاسخ به قطعی ناگهانی شبکه، تیمی از توسعه‌دهندگان اتریوم از پروژه‌هایی مانند MetaMask و Infura گرد هم آمدند تا بهینه‌سازی‌های سریع را اجرا کنند و روی راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری بلندمدت برای شبکه کار کنند.
در حالی که علاقه‌مندان به کریپتو همچنان در مورد کیفیت و ارزش پروژه کریپتوکیتیز اختلاف نظر دارند، نمی‌توان تأثیر عظیم آن بر توسعه شبکه اتریوم را انکار کرد یا اینکه به جرقه زدن رونق NFT کمک کرد.
تابستان DeFi – ۲۰۲۰
تابستان ۲۰۲۰ – که به طور عامیانه توسط علاقه‌مندان به کریپتو به عنوان “تابستان DeFi” شناخته می‌شود – نقطه عطفی در تاریخ کریپتو بود، زمانی که اتریوم ناگهان به کانون فعالیت‌های مالی کاملاً جدیدی تبدیل شد.
کاربران جدید به صورت گروهی به شبکه اتریوم روی آوردند، همه مشتاق آزمایش صدها پروتکل جدیدی بودند که در سراسر شبکه ظاهر می‌شدند. این امر باعث رونق در قرض گرفتن، وام دادن و معامله دارایی‌های دیجیتال در صدها پروتکل شد که بسیاری از آنها اکنون ستون فقرات بخش DeFi چند میلیارد دلاری امروز را تشکیل می‌دهند. بخش زیادی از این فعالیت‌ها توسط “کشاورزان بازده” هدایت می‌شد که برای فعالیت‌شان با توکن‌ها پاداش می‌گرفتند. این یا یک روش نبوغ‌آمیز برای افزایش چرخ طیار بود یا اقتصاد ناپایدار پانزی.
پروتکل‌های DeFi مبتنی بر اتریوم با نام‌های بزرگ که در طول تابستان DeFi راه‌اندازی شدند، از جمله Aave و Compound، اکنون ده‌ها میلیارد دلار در کل ارزش قفل شده و صدها میلیون دلار حجم معاملات روزانه را به خود اختصاص داده‌اند.
همچنین انفجاری در DeFi با تم غذایی رخ داد، که مشهورترین آنها SushiSwap بود که به طور معروف از Uniswap فورک گرفت و برای نقدینگی و کاربران به آن “حمله خون‌آشامی” کرد. پس از اینکه Chef Nomi ۱۴ میلیون دلار SUSHI را نقد کرد، کنترل DEX را به یک سرمایه‌گذار جوان به نام سام بنکمن-فرید واگذار کرد.
تابستان DeFi – ۲۰۲۰
تابستان ۲۰۲۰ – که در میان علاقه‌مندان به کریپتو به “تابستان DeFi” معروف شد – نقطه عطفی در تاریخ ارزهای دیجیتال بود. در این دوره، اتریوم ناگهان به کانون فعالیت‌های مالی کاملاً جدیدی تبدیل شد.
کاربران جدید به طور گسترده به شبکه اتریوم روی آوردند، همه مشتاق آزمایش صدها پروتکل جدیدی بودند که در سراسر شبکه ظاهر می‌شدند. این امر باعث رونق در قرض گرفتن، وام دادن و معامله دارایی‌های دیجیتال در صدها پروتکل شد که بسیاری از آنها اکنون ستون فقرات بخش DeFi چند میلیارد دلاری امروز را تشکیل می‌دهند. بخش زیادی از این فعالیت‌ها توسط “کشاورزان بازده” هدایت می‌شد که برای فعالیت‌شان با توکن‌ها پاداش می‌گرفتند. این یا یک روش نبوغ‌آمیز برای افزایش چرخ طیار بود یا اقتصاد ناپایدار پانزی.
پروتکل‌های DeFi مبتنی بر اتریوم با نام‌های بزرگ که در طول تابستان DeFi راه‌اندازی شدند، از جمله Aave و Compound، اکنون ده‌ها میلیارد دلار در کل ارزش قفل شده و صدها میلیون دلار حجم معاملات روزانه را به خود اختصاص داده‌اند.
همچنین انفجاری در DeFi با تم غذایی رخ داد، که مشهورترین آنها SushiSwap بود. این پروتکل به طور معروف از Uniswap فورک گرفت و برای نقدینگی و کاربران به آن “حمله خون‌آشامی” کرد. پس از اینکه Chef Nomi ۱۴ میلیون دلار SUSHI را نقد کرد، کنترل DEX را به یک سرمایه‌گذار جوان به نام سام بنکمن-فرید واگذار کرد.
بازنگری در نقشه راه رول‌آپ – اکتبر ۲۰۲۰
به گفته ماریوس ون در ویجدن، یکی از توسعه‌دهندگان اتریوم، یکی از بهترین ویژگی‌های اتریوم این است که نقشه راه آن بسیار سختگیرانه یا ثابت نیست.
او به مجله ما می‌گوید که جامعه همواره “بحث‌هایی در مورد اینکه چه کاری انجام دهیم و چه چیزی را در اولویت قرار دهیم” دارد، که برای حفظ غیرمتمرکز بودن اتریوم و جلوگیری از تصرف آن بسیار مهم است.
این انعطاف‌پذیری در اکتبر ۲۰۲۰ نشان داده شد، زمانی که بوترین نقشه راه طولانی مدت Eth 2.0 را کنار گذاشت. این نقشه راه قصد داشت اتریوم را به صورت یکپارچه با استفاده از شاردینگ اصلی مقیاس‌پذیر کند – چیزی که بیشتر شبیه ۶۴ بلاکچین اتریوم بود که همه با هم در هماهنگی اجرا می‌شدند.
اما بوترین از این شکل از شاردینگ (که بعداً توسط پروژه‌هایی مانند Near پیاده‌سازی شد) دست کشید، زیرا راه‌حل جایگزینی به شکل رول‌آپ‌های خوش‌بینانه و ZK شروع به ظهور کرد. این‌ها پروژه‌های لایه ۲ هستند که اجرا و محاسبات را از زنجیره اصلی خارج می‌کنند اما همچنان امنیت آن را به ارث می‌برند.
همانطور که تحقیق و توسعه نشان می‌داد که این میتواند به عنوان مسیری برای مقیاس‌پذیری قابل اجرا باشد، او “نقشه راه متمرکز بر رول‌آپ” جدیدی را منتشر کرد.
نقشه راه جدید رول‌آپ اطمینان حاصل کرد که شبکه اتریوم به یک بلاکچین لایه پایه بهینه تبدیل خواهد شد و بخش عمده مقیاس‌پذیری و آزمایش از طریق شبکه‌های لایه ۲ مانند Polygon، Optimism و Arbitrum، انجام خواهد شد. رول‌آپ‌های خوش‌بینانه به عنوان راه‌حل سریع‌تر برای پیاده‌سازی در نظر گرفته شدند، در حالی که رول‌آپ‌های ZK به عنوان نقطه پایانی احتمالی دیده می‌شدند.
بوترین در حین صحبت در یک کنفرانس مطبوعاتی در ETH سئول ۲۰۲۲ گفت: “امروزه، آنها از بسیاری از اکتشافات فناوری که اکنون داریم و ۱۰ سال پیش نداشتیم، بهره می‌برند. به عنوان مثال، نمونه‌برداری در دسترس بودن داده‌ها… قبل از سال ۲۰۱۷ وجود نداشت – سال ۲۰۱۷ زمانی بود که من اولین کار خود را در مورد آن منتشر کردم. رول‌آپ‌های خوش‌بینانه و ZK، واقعاً قبل از حدود سال ۲۰۱۹ وجود نداشتند.”
