امسال انتخابات و اقتصاد کلان در صدر اخبار بودند، اما فهرست اخبار به چند روایت مهم دیگر نیز اشاره می‌کند. موفق‌ترین موضوع از نظر بازده کل «دفاع نوین جهانی» بود، در حالی که هوش مصنوعی در رتبه سوم، فین‌تک سازمانی چهارم و آینده امور مالی پنجم قرار گرفت. (رتبه دوم به «فناوری مرزی» رسید که دربرگیرنده همه فناوری‌های آینده است.)
هوش مصنوعی، دفاع و فین‌تک، ربات‌ها، گلوله‌ها و بیت‌کوین. این خلاصه‌ای کامل از اقتصاد جهانی در پایان سال ۲۰۲۴ است.
با هوش مصنوعی شروع کنیم، که امسال پیشرفت‌های چشمگیری داشت. مدل o1 اوپن‌ای‌آی در ریاضیات و علوم از نسل‌های پیشین پیشی گرفت، در حالی که آنتروپیک، گوگل، ایکس و متا مدل‌هایی در سطح یا نزدیک به مرز فناوری عرضه کردند. چت‌بات‌ها جای خود را به عامل‌های هوش مصنوعی می‌دهند و نزدیک به دو سوم شرکت‌ها اکنون از هوش مصنوعی مولد استفاده می‌کنند. یک سوم آمریکایی‌های در سن کار هر هفته از آن استفاده می‌کنند.
هوش مصنوعی امروز به مردم اجازه می‌دهد تا به روش‌هایی با کامپیوترها تعامل کنند که تا همین اواخر غیرممکن به نظر می‌رسید. می‌خواهید در اسپاتیفای پلی‌لیست بسازید؟ هوش مصنوعی میتواند این کار را برای شما انجام دهد. می‌خواهید برنامه‌ای بنویسید که مقالات خبری را از یک API فیلتر کند؟ نیازی به کدنویسی ندارید. می‌خواهید دستور ساخت یک سلاح بیولوژیکی کشنده را دریافت کنید؟ خب، این ما را به بحث دفاع می‌رساند.
بسیاری از شرکت‌های حاضر در موضوع «دفاع نوین»، روی این شرط استراتژیک سرمایه‌گذاری کردند که نظم پس از جنگ سرد به پایان رسیده و جهانی بدون هژمونی آمریکا خشن‌تر خواهد بود (و در نتیجه به هزینه‌های دفاعی بیشتری نیاز خواهد داشت). امیدنامه عرضه اولیه سهام نامتعارف پالانتیر در سال ۲۰۲۰ – که در آن «نخبگان مهندسی» سیلیکون ولی را به خاطر درک نکردن «آنچه عدالت می‌طلبد» محکوم کرده بود – اکنون پیشگویانه به نظر می‌رسد. نزدیک به سه سال از حمله روسیه به اوکراین که ژئوپلیتیک را بازتعریف کرد می‌گذرد، و ۱۴ ماه از حمله حماس به رژیم صهیونیستی و واکنش اسرائیل که سیاست خاورمیانه را دگرگون کرد. و این تنها فهرست کوتاهی از وقایع است.
نتیجه، دوران رونق برای سازندگان سلاح در سراسر جهان است. نبوغ انسانی که می‌توانست صرف مراقبت‌های بهداشتی یا انرژی پاک شود، اکنون به سمت دفاع هدایت می‌شود. هوش مصنوعی نیز زیر این چتر، از پهپادها گرفته تا امنیت سایبری، در همین مسیر پیش می‌رود.
متأسفانه، روی دیگر موضوع «گلوله‌ها» نیز وجود دارد. درگیری‌های جهانی به طور کلی شهروندان را در داخل مرزها به هم نزدیک‌تر نکرده است. قطب‌بندی سیاسی در تقریباً همه جای دنیا در حال افزایش است و دموکراسی در مکان‌هایی مانند کره جنوبی و رومانی متزلزل شده است.
در ماه جولای، گلوله یک تروریست بالقوه از کنار دونالد ترامپ گذشت؛ در دسامبر، گلوله‌ای دیگر جان برایان تامپسون، مدیرعامل یونایتد هلث‌کر را گرفت. در اینجا نیز، هوش مصنوعی میتواند با بازسازی کامل مشاغل و ایجاد درگیری‌های تلخ بر سر اینکه چه کسی باید تغییر کند و چگونگی آن، تنش‌های موجود را تشدید کند.
هوش مصنوعی باید نوعی فناوری باشد که زندگی مردم را بهتر می‌کند. اقتصاددانان معمولاً نوآوری را مهم‌ترین عامل بلندمدت در بهبود استانداردهای زندگی می‌دانند، زیرا ایده‌های جدید مردم را مولدتر و ثروتمندتر می‌کنند و زمان را برای نوآوری‌های تازه آزاد می‌سازند. اما رشته دوم تفکر در ادبیات رشد اقتصادی وجود دارد که معتقد است نهادهای سیاسی مهم‌ترین عامل هستند. امسال، پیشگامان این مکتب، دارون عجم‌اوغلو، سایمون جانسون و جیمز رابینسون، از دانشگاه‌های ام‌آی‌تی و شیکاگو، برای کارشان جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کردند.
این سه نفر استدلال می‌کنند که نهادهای سیاسی فراگیرتر و دموکراتیک‌تر، محرک اصلی رشد اقتصادی هستند – زیرا به شهروندان اجازه می‌دهند از ثمره کار خود بهره‌مند شوند. اخیراً، عجم‌اوغلو و جانسون هشدار داده‌اند که هوش مصنوعی میتواند قدرت را متمرکز کند و در نتیجه نه به رفاه، بلکه به استبداد منجر شود.
پیش‌نویس عرضه سهام پالانتیر این شکاف روزافزون بین ژئوپلیتیک از یک سو و شگفتی‌های برآمده از سیلیکون ولی از سوی دیگر را پیش‌بینی کرده بود.
الکس کارپ، مدیرعامل شرکت، نوشت:
«پیشرفت فناوری‌های [شرکت‌های اینترنتی] از توسعه اشکال کنترل سیاسی که قادر به حکمرانی بر استفاده از آنها باشند، پیشی گرفته است.»
حق با او بود. ای کاش نوعی فناوری حکمرانی وجود داشت که می‌توانست در دنیایی با اعتماد پایین عمل کند و اخیراً از هر گونه شبح نظارت رها شده باشد…
طرفداران رمزارز مدت‌هاست که از آن به عنوان ابزاری برای تصمیم‌گیری غیرمتمرکز ستایش می‌کنند، اما با وجود سالی درخشان، این فناوری هنوز بین غرب وحشی، کلاهبرداری‌ها و ثروت‌ها از یک سو، و ادغام آرام آن در نظام مالی از سوی دیگر در نوسان است.
پیتر تیل جمله معروفی دارد:
«به ما خودروهای پرنده وعده داده شده بود؛ اما ۱۴۰ کاراکتر نصیبمان شد.» در مورد رمزارز به ما DAOها و قراردادهای هوشمند وعده داده شده بود؛ اما بیت‌کوین ۱۰۰,۰۰۰ دلاری نصیبمان شد.
پس بعد از این چه می‌شود؟ پول هوشمند معمولاً روی «گذر مبهم» شرط می‌بندد، اما ارزش آن را دارد که به گزینه دیگری هم فکر کنیم. چه می‌شود اگر حکمرانی هرگز به اختراعات نرسد؟ چه می‌شود اگر هوش مصنوعی رها شود و هرگز کاملاً کنترل نشود – نه به معنای تسلط روبات‌ها، بلکه همان‌طور که جاناتان زیترین، استاد حقوق هاروارد می‌گوید، به عنوان شکل جدیدی از آزبست: خطرناک، همه‌جا حاضر و دشوار برای از بین بردن.
چه می‌شود اگر ما به سادگی سوزاندن زغال‌سنگ را متوقف نکنیم چون تقاضای انرژی خیلی سریع در حال افزایش است و ژئوپلیتیک مانع از پذیرش گزینه‌های پاک‌تر می‌شود؟ چه می‌شود اگر ما هیچ درسی از کووید نگیریم و همه‌گیری بعدی حتی بدتر باشد؟ چه می‌شود اگر چندین قدرت بزرگ مجهز به سلاح‌های هسته‌ای و هوش مصنوعی نتوانند راهی برای همزیستی مسالمت‌آمیز پیدا کنند؟
در سال ۲۰۲۵، مراقب هر نشانه‌ای از بهبود حکمرانی باشید و اگر می‌توانید این جوانه‌ها را آبیاری کنید. پیشرفت فنی به شدت نیازمند همراهی با پیشرفت اجتماعی است که اعتماد را افزایش دهد و تصمیم‌گیری بهتری را – از محله‌ها گرفته تا اتاق‌های هیئت مدیره تا روابط بین سران کشورها – به ارمغان آورد. آینده‌ای وجود دارد که در آن هوش مصنوعی ما را بسیار ثروتمندتر می‌کند، جنگ فروکش می‌کند و همکاری بین‌المللی از سر گرفته می‌شود و تغییرات اقلیمی حداقل کاهش می‌یابد و مدیریت می‌شود. اما با نگاهی به روندهای سال ۲۰۲۴، مشخص است که ما در این مسیر نیستیم.
