برای درک بهتر ماجرا، باید بدانید که شرکت DeepSeek یک استارت‌آپ چینی در حوزه هوش مصنوعی است که به‌طور ناگهانی وارد صحنه شده است. این شرکت رقیب مستقیم ChatGPT محسوب می‌شود و گفته می‌شود که کل هزینه توسعه آن کمتر از ۱۰ میلیون دلار بوده است. DeepSeek از تراشه‌هایی استفاده می‌کند که به‌مراتب سطح فناوری پایین‌تری نسبت به تراشه‌های شرکت‌های آمریکایی دارند، اما همین موضوع باعث تعجب بازارها شده است.
در آزمایش‌های مختلفی که کاربران بین DeepSeek و ChatGPT انجام داده‌اند، DeepSeek در بسیاری از دسته‌بندی‌ها عملکرد بهتری داشته و این موفقیت برای محصولی که تنها در چند ماه توسعه یافته، شگفت‌انگیز است. در نتیجه، این پرسش شکل گرفته که آیا فناوری‌های بزرگ آمریکایی در آستانه از دست دادن سلطه خود هستند؟
برای مقایسه، شرکت OpenAI، خالق ChatGPT، تاکنون ۱۷.۹ میلیارد دلار سرمایه در ۱۰ مرحله جذب کرده و ارزش‌گذاری آن تا اکتبر ۲۰۲۴ به حدود ۱۵۷ میلیارد دلار رسیده است. همچنین تعداد کارکنان OpenAI تقریباً ۲۲ برابر بیشتر از DeepSeek است.
هرچند ChatGPT هنوز در آزمون‌های کدنویسی برتر است، اما فاصله‌اش با DeepSeek به‌سرعت در حال کم شدن است؛ روندی که زنگ خطر را برای تسلط آمریکا در حوزه هوش مصنوعی به صدا درآورده است.
علاوه بر این، DeepSeek در حال حاضر به‌عنوان پردانلودترین اپلیکیشن رایگان در اپ‌استور شناخته می‌شود. کاربران گزارش داده‌اند که رابط برنامه‌نویسی (API) این اپلیکیشن بسیار کاربرپسند است، محدودیت نرخ استفاده چندان آزاردهنده نیست و احتمالاً به‌زودی با هوش مصنوعی عامل‌محور (Agentic AI) ادغام خواهد شد؛ مفهومی که انویدیا از آن به‌عنوان «تحول بزرگ بعدی» در هوش مصنوعی یاد می‌کند.
نکته جالب‌تر این است که DeepSeek تقریباً ۹۶ درصد ارزان‌تر از ChatGPT عرضه شده است. همچنین نسخه DeepSeek R1 کاملاً متن‌باز است و هزینه آن تنها کسری از هزینه ChatGPT محسوب می‌شود. همین امر، نگرانی سرمایه‌گذاران شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکایی را برانگیخته است. چرا که سهام شرکت‌های موسوم به Magnificent 7 (هفت شرکت برتر حوزه فناوری) اکنون حدود ۲ انحراف معیار بالاتر از سطح سال ۲۰۰۱ در مقایسه با سهام جهانی معامله می‌شوند و بخش عمده‌ای از رشد بازار در دو سال گذشته به لطف سخت‌افزار و نرم‌افزار هوش مصنوعی بوده است.
در معاملات روز دوشنبه، بازار سهام آمریکا بیش از ۱ تریلیون دلار از ارزش بازار خود را از دست داد. این در حالی است که Magnificent 7 اکنون ۳۴ درصد از S&P 500 را تشکیل می‌دهند و از ابتدای سال گذشته، ۵ تریلیون دلار به ارزش خود افزوده‌اند. جالب‌تر اینکه ارزش مجموع این پنج شرکت تقریباً با کل بازارهای سهام چین و هنگ‌کنگ برابری می‌کند.
علاوه بر تهدید سلطه فناوری آمریکا، تنش‌های تجاری نیز بالا گرفته و شاهد اعمال تعرفه‌های جدید هستیم. این اتفاق پس از اعلام پروژه Stargate از سوی رئیس‌جمهور ترامپ رخ داد؛ پروژه‌ای ۵۰۰ میلیارد دلاری برای سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی در ایالات متحده. اما اگر DeepSeek بتواند با کمتر از ۱ درصد این مبلغ، هوش مصنوعی را توسعه دهد، آیا واقعاً هزینه سرسام‌آور ۵۰۰ میلیارد دلاری ضروری است؟
