در چهارمین دور مذاکرات هسته‌ای در عمان، ایران بر حق غنی‌سازی خود تأکید کرده و با مواضع قاطع، معادلات دیپلماتیک طرف آمریکایی را به چالش کشیده است. در این بین، آمریکا در مواجهه با خواست «خلع سلاح کامل»، با مشکلات سیاسی و اقتصادی جدی روبه‌روست.
با توجه به تحریم‌های آمریکا، ایران با فروش نفت به چین و حفظ جریان مالی خود، بستر اقتصادی‌اش را تقویت کرده است. روابط تهران با کشورهای شرقی همچنین به توازن در سیاست‌های جهانی کمک کرده و به ایران قدرت بیشتری در مذاکرات می‌دهد تا شروط خود را برای توافقات آینده پیش ببرد.
نتایج این دور مذاکرات نشان می‌دهد که به‌جای بن‌بست، ایران در موقعیتی قرار دارد که میتواند از حق غنی‌سازی خود به عنوان یک مزیت بهره‌برداری کند و در بهره‌گیری از توانی که از صادرات نفت و روابط دیپلماتیک به دست آورده، به‌عنوان بازیگردان اصلی در عرصه منطقه‌ای محسوب گردد.
در چهارمین دور مذاکرات هسته‌ای در عمان، ایران با عزمی راسخ بر حق غنی‌سازی خود تأکید کرد و آمریکا در مواجهه با درخواست «خلع سلاح کامل» با محدودیت‌های سیاسی و اقتصادی جدی روبه‌روست. تهران با حفظ اقتدار دیپلماتیک و اقتصادی، دست بالاتر را در ادامه گفت‌وگوها دارد.
به گزارش خبرگزاری فارس و آسوشیتدپرس، مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده که در روز یک‌شنبه در مسقط عمان، در حالی پیگیری می‌شود که تهران با مواضع قاطع خود مبنی بر حق غنی‌سازی اورانیوم، معادلات سیاسی و دیپلماتیک طرف غربی را به چالش کشیده است.
همزمان، کاخ سفید در آستانه «لحظه حقیقت» ترامپ قرار دارد؛ تصمیمی که میتواند سرنوشت توافق‌های بین‌المللی و ثبات منطقه را رقم بزند.
ادامه مذاکرات در مسقط و ایستادگی ایران
چهارمین دور گفت‌وگوها پس از دو ماه مهلت تعیین‌شده از سوی کاخ سفید برای «نتیجه‌گیری یا اتخاذ گامی قاطع» آغاز شد. عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران و مذاکره‌کننده ارشد تهران، پیش از ترک تهران تأکید کرده بود که «خون دانشمندان هسته‌ای ایرانی برای دستیابی به فناوری غنی‌سازی ریخته شده و این حق قابل معامله یا چشم‌پوشی نیست.» این صراحت در کنار اشاره به «تناقض‌گویی»های تیم آمریکا، نشان می‌دهد ایران به هیچ وجه حاضر نیست از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود عقب‌نشینی کند.
در مقابل، استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا و از نزدیکان رئیس‌جمهور، تلاش دارد با تعارف به «گشایش مجدد مسیر دیپلماسی» و صدور بیانیه‌های «تشویقی»، فشار متحدان منطقه‌ای واشینگتن—به‌ویژه عربستان و امارات—را کنترل کند. اما تهدید اخیر ترامپ به تحریم خریداران نفت ایران و هشدارهای وزیر دفاع آمریکا درباره گزینه نظامی، جذابیت دیپلماسی را برای طرف آمریکایی کاهش داده است.
چالش «لحظه حقیقت» ترامپ و خواست «خلع سلاح کامل»
در آستانه سفر رئیس‌جمهور آمریکا به عربستان و امارات، تحلیلگران داخلی واشینگتن از او به‌عنوان «در آستانه تصمیم نهایی» یاد می‌کنند: آیا ترامپ با گزینه‌ای مشابه اوباما—که اجازه اندکی برای غنی‌سازی اورانیوم باقی گذاشت— موافقت خواهد کرد یا به وعده «خلع سلاح کامل» ایران جامه عمل می‌پوشاند؟ اما همین توهمِ «قدرت کامل» در برابر ملت ایران، یکی از نقاط قوت تهران است که برخلاف تجربه اوکراین و لیبی، هرگز از حق غنی‌سازی خود عقب نکشیده است.
همزمان، فشار سیاسی بر ترامپ برای حمایت از اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران افزایش یافته؛ اقدامی که میتواند خشم انبوه در داخل ایران را شعله‌ور کرده و نیروهای آمریکایی و متحدانش را در تیررس انتقام جویی‌های منطقه‌ای قرار دهد. فرمانده سپاه قدس نیز هشدار داده است در صورت شروع جنگ «فواید و منافع آمریکا و اسراییل و شرکای منطقه‌ای آن‌ها در هر نقطه‌ای هدف قرار خواهد گرفت.»
ایران و پشتوانه اقتصاد نفتی و شرق جهانی
در تقابل با تحریم‌های آمریکا، ایران با فروش روزانه ۱٫۷ میلیون بشکه نفت—عمدتاً به چین—توانسته جریان مالی خود را حفظ کند. پکن که هم‌اکنون بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران است، در صورت هر درگیری نظامی یا اختلال در تولید، با کاهش دسترسی به نفت ارزان‌قیمت مواجه خواهد شد.
این موضوع به نفع تهران است، چرا که هرگونه حمله به تأسیسات هسته‌ای یا نفتی، شتاب‌گیری قیمت‌ها در بازار جهانی را به‌دنبال دارد و کسری بودجه ریاض را تا مرز بحران پیش می‌برد.
در چنین فضایی، ایران موفق شده با کارت «توسعه روابط با شرق» خصوصاً روسیه و چین، اهرم‌های سیاسی و اقتصادی خود را افزایش دهد و به‌جای انزوا، به تشدید چندجانبه‌گرایی و شکستن انحصار غرب در سیاست بین‌الملل دست بزند.
توازن منطقه‌ای و دست بالای دیپلماتیک تهران
همه این تحرکات در حالی اتفاق می‌افتد که شماری از هم‌پیمانان کلیدی آمریکا نظیر عربستان و امارات از فقدان تضمین کافی در برابر تهدیدهای ایران به ستوه آمده‌اند. با این حال، تهران با حفظ دیپلماسی هوشمند، توانسته پیوندهای امنیتی–اقتصادی خود را در خلیج فارس و فراتر از آن مستحکم کند.
ایران با نشان دادن تسلط بر موضوع هسته‌ای و متقابلاً بر بازار نفت و منطقه، هم‌اکنون در موقعیتی است که میتواند خواسته‌ها و شروط خود را به‌عنوان نقطه شروع توافقات بعدی به پیش ببرد.
کلام آخر
آغاز چهارمین دور گفت‌وگوها در عمان و تهدیدهای ترامپ به «لحظه حقیقت» نشان می‌دهد که پرونده هسته‌ای ایران نه به بن‌بست، که به نقطه اوج دیپلماسی تنش‌زدایی رسیده است.
تهران با تکیه بر حق غنی‌سازی صلح‌آمیز، حمایت افکارعمومی داخلی و توان اقتصادی ناشی از صادرات نفت به چین، نه تنها خط قرمز خود را حفظ کرده، بلکه دست برتر را در ادامه مذاکرات در اختیار دارد. هر نتیجه‌ای که رقم بخورد، امروز ایران در جایگاه «بازیگردان اصلی» صحنه هسته‌ای و منطقه‌ای قرار گرفته است.
