ارزهای دیجیتال در اوج بحران مالی سال‌های 2008-2009 اختراع شدند تا جایگزینی برای بانک‌ها باشند. بسیاری از بانک‌ها و مؤسسات مالی در وال استریت که ابتدا به رویاهای طرفداران معروف به «سایفرپانک‌ها» که حدود ۱۵ سال پیش ظهور کردند، می‌خندیدند، اکنون نه تنها وارد کسب‌وکار ارزهای دیجیتال شده‌اند، بلکه به تدریج شروع به پذیرش فناوری بلاکچین کرده‌اند.
در حالی که این امر ممکن است از نظر علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال به منزله تضعیف یکی از دلایل اساسی این فناوری باشد، بانک‌ها به سود مالی نگاه می‌کنند و فرصت را برای کسب درآمد غنیمت می‌شمارند. آنها به فناوری بلاکچین به دلیل توانایی آن در «توکنیزه» کردن دارایی‌های سنتی مانند سهام و اوراق قرضه دولتی جذب شده‌اند، که باعث می‌شود معاملات آنها سریع‌تر و ارزان‌تر انجام شود. منتقدان می‌گویند که مؤسسات وال استریت نه تنها در حال پذیرش این فناوری هستند، بلکه آن را مشابه روشی که شرکت‌های مالی صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) که کم‌هزینه و با مدیریت مناسب است را به یک تجارت پررونق تبدیل کردند.
دارایی‌های سنتی چگونه به توکن تبدیل می‌شوند؟
«توکنیزه کردن دارایی‌های دنیای واقعی» فرآیندی است که طی آن دارایی‌هایی مانند اوراق قرضه، سهام، آثار هنری یا حتی سهام مالکیت در ساختمان‌های اداری به صورت توکن‌های دیجیتال روی بلاکچین عرضه می‌شوند. هر کسی که مالک توکن باشد، مالک دارایی است. مالکیت میتواند به سادگی و تقریباً به‌طور آنی با انتقال از یک کیف پول دیجیتال به دیگری جابجا شود. این فرآیند اجازه می‌دهد دارایی‌ها به بخش‌های کوچکتری تقسیم شوند، که ممکن است دامنه مالکیت را گسترش دهد و تجارت آنها را تسهیل کند.
چرا این کار انجام می‌شود؟
فرآیند توکنیزه کردن میتواند تاخیرهای تسویه حساب ناشی از مجبور بودن برای پردازش معاملات از طریق تعداد زیادی واسطه و ثبت آنها در سیستم‌های مختلف را حذف کند. با قرار دادن اطلاعات قراردادی، مانند شرایط مالکیت و انتقال، روی یک بلاکچین، دارایی‌ها می‌توانند در قطعات کوچکتری خرید و فروش شوند و حتی خارج از ساعات بازار معامله شوند. توکن‌ها می‌توانند به گونه‌ای برنامه‌ریزی شوند که به طور خودکار رفتار خاصی داشته باشند، به عنوان مثال: وقتی کالا به خریدار تحویل داده شد، توکن به فروشنده منتقل شود. دارایی‌های توکنیزه شده ممکن است کسانی را جذب کند که شاید حساب کارگزاری نداشته باشند ولی از قبل با ارزهای دیجیتال معامله می‌کنند.
چه نوع دارایی‌های دیگری می‌توانند توکنیزه شوند؟
سهام، آثار هنری، خانه‌ها، زمین‌های گلف، عضویت‌های انحصاری و هر چیزی که به ذهن‌تان برسد. از نظر تئوری، تمام دارایی‌های زیر خورشید می‌توانند توکنیزه شوند و بسیاری از طرفداران معتقدند که در نهایت این اتفاق خواهد افتاد. حتی کفش‌های گران‌قیمت ورزشی روی بلاکچین‌ها نمایش داده می‌شوند تا اصالت آنها در زمان مبادله جفت فیزیکی تأیید شود. شرکت مک‌کینزی تخمین می‌زند که ارزش کل بازار توکنیزه شده، بدون در نظر گرفتن استیبل‌کوین‌ها که توکن‌هایی متصل به ارزهای فیات هستند، تا سال ۲۰۳۰ میتواند به حدود ۲ تریلیون دلار برسد، که این افزایش ناشی از استفاده در صندوق‌های مشترک، اوراق قرضه، یادداشت‌های قابل معامله در بورس، وام‌ها و اوراق بهادارسازی، و صندوق‌های جایگزین است که تقریباً برابر با ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال حال حاضر است.
آیا شرکت‌های مالی در وال استریت این کار را انجام می‌دهند؟
بله، چند مورد از نام‌های بزرگ در این کسب‌وکار آمده است عبارتند از:
- شرکت BlackRock Inc.، بزرگ‌ترین مدیر دارایی جهان، در ماه مارس اولین صندوق مشترک توکنیزه شده خود به نام BlackRock USD Institutional Digital Liquidity Fund را رونمایی کرد که اکنون ارزشی بیش از ۵۰۰ میلیون دلار دارد. این صندوق دارایی‌هایی مانند وجه نقد، اوراق خزانه‌داری ایالات متحده و توافق‌نامه‌های بازخرید (نوعی وام کوتاه‌مدت) را در اختیار دارد. این صندوق سوابق خود را بر روی بلاکچین عمومی اتریوم نگهداری می‌کند.
- کارگزاران FalconX و Hidden Road شروع به پذیرش توکن BUIDL شرکت BlackRock به عنوان وثیقه کرده‌اند.
- BlackRock در ماه اکتبر ۲۰۲۳ از شبکه وثیقه توکنیزه شده JPMorgan استفاده کرد تا سهام یکی از صندوق‌های بازار پول خود را به توکن‌های دیجیتال تبدیل کند، که سپس به عنوان وثیقه برای یک معامله مشتقات فرابورسی بین دو مؤسسه به Barclays Plc منتقل شدند. بانک‌ها می‌گویند این تنظیمات به مشتریان اجازه می‌دهد دارایی‌ها را به عنوان وثیقه استفاده کنند و حتی از دارایی‌هایی بهره‌مند شوند که ممکن است پیش از این غیرقابل استفاده بوده‌اند.
- Franklin Templeton در حال حاضر یک صندوق بازار پول توکنیزه شده را با حدود ۴۳۵ میلیون دلار دارایی مدیریت می‌کند.
- JPMorgan Chase & Co.، گروه Goldman Sachs Inc. و سایر بانک‌ها در حال آزمایش یا ارائه خدمات بلاکچین خصوصی هستند.
- Bank of New York Mellon Corp.، State Street Corp. و دیگر مؤسسات مالی در حال ارائه یا کار بر روی خدمات جدید مرتبط با توکنیزه‌سازی هستند.
چگونه این روند آغاز شد؟
مخترع یا مخترعان بیت‌کوین که با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو شناخته می‌شوند، یک سیستم مالی را تصور کردند که وابسته به «طرف‌های سوم مورد اعتماد» نباشد، زیرا به گفته آنها این نهادها از ابتدا قابل اعتماد نبودند. به جای آن، آنها از رمزنگاری و یک دفترکل غیرمتمرکز به نام بلاکچین استفاده کردند تا معاملات را ثبت کرده و مدرکی غیرقابل انکار از مالکیت ارائه دهند. مبلغان کریپتو ادعا کردند که این فناوری، سیستم مالی را دموکراتیک کرده و هزینه نگهداری و استفاده از پول را کاهش خواهد داد. اینکه ناکاموتو دقیقاً چه کسی است، یک شخص یا یک گروه، از زمان راه‌اندازی بیت‌کوین در ژانویه ۲۰۰۹ موضوع حدس و گمان بوده است.
نظر ناظران مالی چیست؟
مقام‌های ناظر بر بانکداری ایالات متحده هنوز نوآوری‌هایی مانند توکن‌های سپرده را تأیید نکرده‌اند و نگران این هستند که تسویه فوری ممکن است باعث وقوع هجوم به بانک‌ها شود. دلیل این نگرانی این است که مشتریان می‌توانند از توکن‌های قابل برنامه‌ریزی برای برداشت خودکار وجوه از بانک‌ها در صورت انتشار اخبار منفی استفاده کنند. اما ناظران مالی در دیگر نقاط جهان، مانند سنگاپور، با مؤسسات مالی روی آزمایش‌های توکنیزه کردن برای مواردی همچون پرداخت‌های بین‌المللی همکاری می‌کنند. تا پایان سال در ایالات متحده، یک زیرکمیته در کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) که اعضایی از جمله Citadel، BlackRock و … دارد، توصیه‌هایی به کمیته اصلی ارائه کرده است درباره اینکه شرکت‌های ثبت‌شده چگونه می‌توانند از فناوری دفترکل توزیع‌شده برای نگهداری و انتقال وثیقه‌های غیرنقدی استفاده کنند که یک مورد استفاده مهم در توکنیزه کردن است. این توصیه‌ها به احتمال زیاد چارچوب قانونی و نظارتی ارائه می‌دهند تا مشارکت‌کنندگان بازار بتوانند سیاست‌ها و رویه‌های موجود را برای پشتیبانی از استفاده از بلاکچین برای وثیقه‌های غیرنقدی به نحوی که با الزامات مارجین نهادهای نظارتی ایالات متحده و سازمان‌های تسویه مشتقات سازگار باشد، به‌کار بگیرند.
چه نگرانی‌هایی وجود دارد؟
توکنیزه کردن میتواند برخی شرکت‌ها، مانند کارگزاران، را از حلقه تسهیل معاملات مالی حذف کند. همچنین نحوه اجرای پروژه‌های توکنیزه‌سازی بسیار مهم است: در بلاکچین، فقط یک رکورد برای هر دارایی وجود دارد و دارنده آن دارایی، مالک آن است. بنابراین، اگر توکن به آدرس اشتباهی منتقل شود یا به سرقت برود، ممکن است برای همیشه از دست برود، به‌ویژه اگر از یک بلاکچین عمومی استفاده شود. به همین دلیل، بسیاری از بانک‌ها در حال توسعه یا توسعه بلاکچین‌های خصوصی خود هستند. بانک نیویورک ملون (BNY) امیدوار است به زودی تأییدیه‌های قانونی برای راه‌اندازی یک سرویس نمایندگی انتقال دیجیتال به منظور نگهداری سوابق برای دارایی‌های دیجیتال را دریافت کند. بلاکچین‌های خصوصی باید یاد بگیرند که با یکدیگر تعامل داشته باشند، اگر بانک‌ها می‌خواهند معاملات بزرگ بین‌بانکی را مدیریت کنند. به همین دلیل است که بسیاری از شرکت‌های مالی، از جمله بانک‌ها، نیز در حال کار بر روی بلاکچین‌های چند‌شرکتی هستند. با توجه به سرمایه‌گذاری عظیمی که بانک‌ها برای بهبود این قابلیت‌ها انجام می‌دهند، احتمالاً این موضوع فقط مسأله زمان است، نه امکان‌پذیری.
